BMT rahbari: So`nggi o`n yil ichida ob-havo va iqlim falokatlari natijasida 410 ming kishi halok bo`ldi

2821 26-01-2021 0 Dunyo

Ob-havoning o`zgarishi natijasida yuzaga kelgan tabiiy ofatlar so`nggi 10 yil ichida 410 ming kishining hayotiga zomin bo`ldi. Bu haqda BMT rahbari Antoniu Guterrish Niderlandiya tomonidan uyushtirilgan moslashuv sammitida gapirdi.

BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish bizni yangi haqiqatga moslashishimiz, potensial xatarlarni baholashimiz va ularga oldindan tayyorlanishimiz uchun imkon beradigan choralarni ko`rishga chaqirdi. Butunjahon meteorologiya tashkilotining ma`lumotlariga ko`ra, so`nggi 50 yil ichida 11 mingdan ortiq tabiiy ofatlar yuz bergan, natijada iqtisodiy zarar taxminan 3,6 trlnga etgan. Misli ko`rilmagan va kamroq prognoz qilinadigan ekstremal tabiiy hodisalar global favqulodda vaziyatni vujudga keltiradi, deb ta`kidladi BMT rahbari.

Global Adaptasiya Komissiyasining ma`lumotlariga ko`ra, agar siz yaqinlashib kelayotgan bo`ron yoki haddan tashqari issiqlik haqida atigi 24 soat ichida bilsangiz, ulardan zararni 30 foizga kamaytirishingiz mumkin. Shuning uchun Bosh kotib tabiiy ofatlarga moslashish va barqarorlikka va ularni COVID-19 pandemiyasidan qutqarish rejalariga qo`shilishiga zudlik bilan e`tibor berishni talab qilmoqda.

Bu nafaqat rivojlangan mamlakatlarga taalluqlidir - biz kam va o`rta daromadli mamlakatlarga o`z iqtisodiyotlarini "qayta boshlash" va barqaror rivojlanish yo`lidan borishga yordam berishimiz kerak. Antonio Guterres beshta ustuvor vazifani belgilab berdi.

Birinchidan, uning fikriga ko`ra, donor davlatlar, shuningdek rivojlanish banklari oldindan taxmin qilinadigan moliyaviy yordam ko`rsatishlari kerak. Rivojlanayotgan mamlakatlarda ekstremal iqlim o`zgarishiga moslashish va barqarorlikka sarflanadigan yillik xarajatlar 70 milliard dollarni tashkil etadi va 2030 va 2050 yillarga kelib bu ko`rsatkichlar mos ravishda 140-300 milliard va 280-500 milliardgacha o`sadi. Shuning uchun BMT rahbari donorlar va banklar tomonidan iqlim o`zgarishiga qarshi kurashish uchun beriladigan moliyaviy yordamning yarmini moslashish va barqarorligi uchun ajratishni taklif qiladi. Guterres Parij bitimini imzolash bilan boy davlatlar iqlim o`zgarishini yumshatish va kambag`al mamlakatlarga yiliga 100 milliard dollar ajratishga va`da berganligini esladi.

Ikkinchidan, har qanday byudjet va investisiyalar iqlim xavfini o`z ichiga olishi kerak - bu, ayniqsa, infratuzilma sarmoyalariga taalluqlidir. Shuningdek, Bosh kotib investorlarni rag`batlantiradigan yangi moliyaviy vositalarni mavjud va rivojlantirishni yanada kengroq qo`llashga chaqirdi. Uning so`zlariga ko`ra, infratuzilmaning barqarorligiga sarflangan har bir dollar olti dollarni tejashga qodir.